De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Het Fruitcorso is een rijdende optocht van corsowagens die versierd zijn met allerhande fruit, zaden en groenten. De wagens worden in verschillende dorpen en steden in de streek gebouwd. In de winter kiezen de wagenbouwers een ontwerp, waarna de lasploeg het frame van de wagen maakt. Dat wordt bekleed met gaas, papier-maché of piepschuim. Ontwerpers kleuren de vakken in en dan kan het plakken beginnen. Eerst worden de zaden aangebracht, in de laatste week voor het corso worden de verse producten vastgemaakt: preien, peren, sinaasappels en knoflookbollen – alle soorten fruit en groente kunnen worden gebruikt. Op de tweede zaterdag van september trekt het Fruitcorso door de straten van Tiel. Een jury bepaalt welke wagen het mooist is en er is een publieksprijs. Er zijn drie categorieën: grote wagens, jeugdwagens en wagens in de open klasse. Sinds 2001 is er een kindercorso.

Beoefenaars en betrokkenen

Er zijn zeventien ‘corsoclubs’ die bestaan uit een groot aantal vrijwilligers. Ook het leggen van de 24 mozaïeken in Tiel wordt door vrijwilligers gedaan. En dan zijn er de ongeveer honderd kinderen die deelnemen aan het Kindercorso. Het corso als geheel wordt gesponsord door bedrijven die streven naar meer naamsbekendheid of productpromotie. De coördinatie ligt bij de Stichting 4-Stromenland. Die onderhoudt contact met de overheden van de betrokken plaatsen: Tiel, Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neder-Betuwe, Neerijnen en West Maas en Waal. Het corso trekt ieder jaar vele duizenden bezoekers.

Geschiedenis en ontwikkeling

Op 23 september 1961 trok het eerste Fruit Oogst Corso door Tiel. Er kwamen veertien wagens uit de dorpskernen uit de regio Tiel. Het corso werd georganiseerd door de Stichting 4-Stromenland, ter bevordering van het toerisme in het rivierengebied tussen Maas, Waal, Rijn en Linge. In enkele jaren groeide het corso uit tot een origineel en kunstzinnig spektakel.

Om de binnenstad van Tiel te betrekken bij het corso werden er vanaf 1966 mozaïeken gelegd op de stadswallen. In 1969 had er in Tiel voor het eerst een tentoonstelling plaats van de wagens, die op zondag bezichtigd konden worden. In 1973 werd bij het corso de categorie ‘jeugdwagens’ ingevoerd. Onder invloed van jongeren werd de sfeer opener onder de wagenbouwers en ging men elkaar meer ondersteunen. De wagens werden ook kleurrijker.

Om het Fruitcorso nog populairder te maken bij de plaatselijke bevolking werd in 2008 de open klasse ingevoerd. Dit betekende dat verenigingen aan het evenement konden meedoen zonder zich in de competitie te mengen. Bij de grote wagens zien we het laatste decennium grote technische ontwikkelingen. Er worden steeds meer hydraulische technieken toegepast.

Borgingsacties

2024-2026

  • Stimuleren de media actief om het duurzaamheidsaspect in foto's en artikelen terug te laten komen door ze expliciet op onze duurzaamheidsacties te wijzen.  
  • In Tiel 11 panelen geplaatst waarin het verhaal van het corso wordt verteld, zodat toeristen en bezoekers er het jaar rond mee in aanraking kunnen komen.
  • Een kunstwerk in de openbare ruimte realiseren over het corso: 'Versteend fruit'. Met foto's in glassteentjes (glasmozaïek) creëert de kunstenaar een permanent podium voor het corso.
  • In gesprek met docenten: welk onderdeel van het corso is een aanvulling op het bestaande lesprogramma en wat past er binnen de klassen tijdens de corsoweek?
  • Het kindercorso toegankelijker maken door het gratis te maken en bij scholen langsgaan om het verhaal (in kort tijdsbestek) te vertellen.
  • Samenwerkingen zoeken met autoriteiten, zoals ziekenhuizen, hardloopverenigingen en culturele instellingen en ook vrijwilligersorganisaties in het kader van welzijn, zoals vluchtelingenwerk, zodat het corso óók door deze
    instellingen gedragen wordt.
    Pro-actief bijeenkomsten organiseren voor sponsoren om onze stappen op het gebied van duurzaamheid toe te lichten.
  • Het corso aanvullen met 'subevenementen' om andere doelgroepen aan te spreken en meer tickets te verkopen, het fruitcorso is bijvoorbeeld gekoppeld aan een evenementenweek: 'De Betuwse Oogstweek'.
  • 11 van de 18 bouwgroepen gebruikt eetbare lijm en in 2024 komt een volledig eetbare wagen met eetbare lijm
  • Een nieuwe biologisch afbreekbare lijm ontwikkeld waardoor de groenten en fruit na afloop gemakkelijker verwerkt kunnen worden door bedrijven
  • Samenwerken met een meelwormenkwekerij waar het fruit en de groenten na afloop door meelwormen wordt opgegeten; de meelwormen vormen de grondstof voor dierenvoer of worden benut in de voedselketen voor de mens.
  • Met nieuwe partijen in gesprek over de reststroom van fruit/groenten, onder andere een papiermakerij en een plantaardige leermakerij.

2021-2023

  • Scholen betrekken bij het corso door middel van een lesprogramma gericht op fruit-gezondheid met het accent op Betuwe producten. Dit idee ook uitdragen tijdens de corsodagen.
  • Opzetten van een team archivering.
  • Ontmoetingen organiseren om vrijwilligers te behouden en waar mogelijk nieuwe mensen aan te trekken.
  • Onderzoek doen naar natuurvriendelijke lijm om verspilling tegen te gaan. Daarnaast wordt het gebruik buitenbeentjes verder voortgezet.
  • Meewerken aan een kunstwerk in Tiel met elementen van corsowagens van elke club.
  • Meer sponsors werven en de samenwerking met winkelketens en het bedrijfsleven zoeken.

2016-2020

  • Organiseren van de jaarlijkse Kindercorsoschool (ophaaldagen/via school).
  • Las- en vormgevingscursussen voor jong en ouderen aanbieden.
  • Ideeën voor een festival uitwerken zoals corso by night, symposia etc.
  • Samenwerken met een mediapartner en een arrangement samenstellen waarbij de lezers in bouwhal worden uitgenodigd .

2013-2015

  • Aanbieden van lascursussen en vier ontwerpcursussen aan de Kindercorsoschool (ook voor ouders).
  • Doorgaan met zoeken naar financiële ondersteuning.
  • Doorgaan met de transitie van het corso van sec corso naar een dag uit met een Foodtruckfestival, een jamwedstrijd voor basisscholen en een symposium van Gemaakt Gelderland gekoppeld aan het corso.

 

Contact

Stichting 4-Stromenland
Postbus 109
4000 AC
Tiel
Website