De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Op Koningsdag wordt de verjaardag van koning Willem-Alexander gevierd. In het hele Koninkrijk Nederland wordt Koningsdag, voorheen Koninginnedag, gevierd. Bijna iedereen is vrij en er zijn koningsdagactiviteiten, vrijmarkten en feesten in dorpen en steden in het hele koninkrijk. Er zijn kinderactiviteiten met oude spelletjes als koekhappen en grappige sportwedstrijdjes. Meestal zijn het plaatselijke Oranjeverenigingen die de activiteiten organiseren. Nederlanders kleden zich die dag graag in oranje of rood-wit-blauw en in sommige plaatsen worden ook de huizen versierd. Het feest begint vaak met het hijsen van de vlag door de burgemeester bij het stadhuis en een aubade. Aan openbare gebouwen en veel huizen wappert de nationale driekleur met de oranje wimpel. Er zijn oranje tompouces te koop en er wordt oranjebitter gedronken. Veel mensen kijken ’s morgens op de televisie naar het bezoek van de koninklijke familie aan een gemeente in Nederland. In veel plaatsen wordt de dag afgesloten met een groots vuurwerk.

Beoefenaars en betrokkenen

Vrijwel alle Nederlanders zijn op de een of andere manier bezig met de viering van Koningsdag. Er zijn ongeveer 600 Oranjeverenigingen, -comités en -stichtingen in het Koninkrijk Nederland betrokken bij de organisatie van de feestelijkheden. Een belangrijke drager van de traditie is de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen in Nederland KBOV). Bij deze koepel zijn 305 verenigingen aangesloten. Ook gemeentelijke overheden, de politie en onderwijsinstellingen zijn vaak betrokken bij de organisatie van de evenementen. De belangrijkste rollen zijn uiteraard weggelegd voor koning Willem-Alexander, koningin Máxima en de prinsessen Amalia, Alexia en Ariane.

Geschiedenis en ontwikkeling

De bedenker van Koninginnedag was J.W. Gerlach, de hoofdredacteur van het Utrechtsch Provinciaal en Stedelijk Dagblad. Hij stelde voor om een nationale feestdag op de verjaardag van prinses Wilhelmina (31 augustus) te organiseren en zag dit als een belangrijk symbool voor de nationale eenheid. In 1885 werd voor het eerst in Utrecht Prinsessedag gevierd. Met de inhuldiging van koningin Wilhelmina (1898) werd Koninginnedag een feest voor de kinderen, omdat die dag op de laatste dag van de traditionele schoolvakantie viel. De viering van die dag kreeg in 1902 een extra impuls nadat koningin Wilhelmina ernstig ziek was geweest. Het bericht van haar herstel zorgde ervoor dat Koninginnedag een echt volksfeest werd. De koninklijke familie woonde alleen bij bijzondere gelegenheden de festiviteiten bij. Na het aantreden van koningin Juliana (1948) werd Koninginnedag gevierd op 30 april. Het defilé dat door de koninklijke familie werd afgenomen vanaf het bordes van Paleis Soestdijk groeide uit tot een nationale manifestatie. Vanaf het midden van de jaren vijftig werd dit defilé rechtstreeks op de televisie uitgezonden. Tijdens de regering van koningin Juliana werd 30 april een nationale feestdag. Onder koningin Beatrix (1980-2013) bleef Koninginnedag gevierd worden op 30 april. De viering veranderde wel van karakter. Koningin Beatrix ging met haar familie zelf naar twee plaatsen om festiviteiten bij te wonen. Bij de inhuldiging van koning Willem-Alexander op 30 april 2013 werd bekendgemaakt dat Koningsdag voortaan gevierd wordt op 27 april, zijn geboortedag. De koning viert zijn verjaardag in een grote stad waarbij de regio betrokken wordt.

Borgingsacties

2021-2023

  • Meer landelijke aanbevelingen en alternatieven aanbieden, grotere behoefte door corona.
  • Blijven inzetten op een goede communicatie met het Hof.
  • Informatie voor leden (Oranjeverenigingen) faciliteren. Bijv. over nieuwe wetten en andere informatie die van belang is voor onze leden.
  • Alternatief zoeken voor communicatie van en over de KBOV (Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen). Voorheen gedrukt jaarboek.
  • Breed contact blijven zoeken met andere organisaties zoals Jantje Beton, Scouting, Omroep Max, de Koninklijke Nederlandse Klokkenspelvereniging (NKV), ANBO, SKBL (kastelen en landgoederen). Met als doel initiatieven en ideeën te stimuleren, o.a. voor kinderspelen.
  • Meer inzetten op gebruik sociale media voor organisatie en activiteiten van Oranjeverenigingen.
  • Samenwerken met Nationaal Comité 4 en 5 mei en regelmatig overleggen met voorzitter om tot afstemming te komen. Soms samen congressen organiseren.
  • Intern werken aan meer diversiteit, ook mentale omslag nodig. Openstaan voor mensen met een migratieachtergrond, vrouwen en jongeren.
  • Oranjeverenigingen stimuleren om projecten voor jongeren op te zetten. Met als uiteindelijke doel ze te interesseren voor bestuurswerk.
  • Blijvend politieke aandacht vragen om regelgeving te verminderen. De KBOV zoekt contact met Tweede Kamerleden en heeft zich aangesloten bij het Netwerk Wet & Regelgeving (NOV) om dit punt in gezamenlijkheid te agenderen.
  • Actief contact zoeken met de verzekeraar om tot een collectieve overeenkomst voor lagere evenementenverzekeringen te komen.
  • Samen met NOV optrekken om sterker te staan in lobby voor vergunningen en verzekeringen.

2017-2020

  • Het contact met onze leden op het gebied van problemen met regelgeving en gebrek aan vrijwilligers intensiveren. 
  • In samenwerking met andere vrijwilligersorganisaties aandacht vragen voor de druk en financiële last van toenemende regelgeving. 
  • Relevante opgedane informatie vanuit het netwerkoverleg terugkoppelen naar leden. 
  • Actief aandacht vragen aan leden om meer migranten-Nederlanders te betrekken bij organisatie en activiteiten. 

 2013-2016

  • Onderling delen van educatie en deskundigheidsbevordering, kennis gericht op het organiseren van activiteiten.
  • Speciale aandacht besteden aan (allochtone) vrijwilligers.
  • Voorlichting geven over hoe in de toekomst Koningsdag gevierd gaat worden, onder meer via de website en via het jaarboek KBOV. Ook PR via het Koninklijk Huis.
  • Educatieve lesbrief ontwikkelen voor gebruik op scholen. 
  • Regio-samenwerking bevorderen.

Contact

Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen
Johanna Naber-Erf 273
3315 HH
Dordrecht
Nederland
Website