De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Op zondagochtenden wordt Gregoriaans gezongen door In Honorem Dei tijdens de Hoogmissen in de Liduina Basiliek in Schiedam. Op dinsdagavond repeteert het koor de gezangen. Ook op de zondagen, voorafgaand aan de eredienst, wordt geoefend.

Tijdens de eredienst worden de Latijnse gezangen in een vaste volgorde gezongen, waarvan de meeste gezangen wekelijks terugkomen. Deze gezangen staan in de Graduale Romanum, een gezangenboek voor Gregoriaanse zang. Tijdens het zingen wordt de zanglijn gelezen van neumenschrift. Dit is een primitief notenschrift zonder maatstrepen. Alle gezangen worden ingestudeerd en uitgevoerd aan de hand van dit notenschrift. Het Gregoriaans is een eenstemmige vocale muzieksoort. Er is geen maatindeling en geen vast tempo. Het wordt vaak a capella uitgevoerd, maar begeleiding met orgel kom ook voor; In Honorem Dei doet beide. Het koor bestaat enkel uit mannen. Het Gregoriaans zingen is oorspronkelijk een gezongen gebed, als onderdeel van een spirituele oefening.

In Honorem Dei zingt tevens bij huwelijken, uitvaarten, kerkelijke feestdagen en incidentele plechtigheden zoals Donkere Metten, echter niet noodzakelijk in de Liduina Basiliek. Zo worden uitvaarten eveneens gezongen in de kapel van verzorgingshuis Frankeland. Ook het zingen in andere kerken komt voor.

In Honorem Dei telt in 2019 veertien leden; mannen van verschillende sociale klassen en gezindte die voornamelijk optreden in de Luduina Basiliek. De koorleden hoeven niet gelovig te zijn om toe te treden aan het koor. Muzikale voorkeur en liefde voor Gregoriaanse zang brengt deze mensen bijeen. Het koor ontvangt muzikale leiding van een dirigent/organist die vanuit parochiebestuur beschikbaar wordt gesteld. De dirigent is geen lid van het koor. Hij zingt wel mee en maakt deel uit van het sociaal verband.

Het koor treedt op voor publiek dat aanwezig is bij de erediensten, maar ook bij huwelijken en uitvaarten. Ook toeristische bezoekers van de basiliek, bezoekers van de website, online luisteraars en andere kerkelijke organisaties horen de Gregoriaanse zang van In Honorem Dei.

Gregoriaanse zang is eeuwenlang door verschillende christelijke religieuze gemeenschappen en kloosterordes doorgegeven en levend gehouden. Veel is onduidelijk over vroege vormen van Gregoriaanse zang en er zijn veel vermoedens. Er wordt vermoed dat de zang teruggaat tot vóór het Christendom en invloeden kent vanuit verschillende religieuze gemeenschappen.

De Orde van Benedictijnen heeft zich ingespannen om het Gregoriaans te doen overleven; in hun kloosters werd historisch onderzoek gedaan en werden nieuwe zangbundels vervaardigd. De abdij van Solesmes in Frankrijk is tegenwoordig het kenniscentrum bij uitstek voor Gregoriaanse zang.

In 1880 werd het mannenkoor In Honorem Dei opgericht naar aanleiding van de bouw van de Singelkerk in Schiedam. Gregoriaanse zang was destijds gebruikelijk en werd dus vanzelfsprekend onderdeel van het repertoire. Voor het Gregoriaans werd vanaf maart 1882 een aparte repetitie avond ingesteld. Bijzonder is dat, terwijl in de 20ste eeuw steeds meer kerkkoren over gingen van het Latijn naar de Nederlandse taal, dit koor vast hield aan het Latijn. Hierdoor is de uitvoering in stand gebleven tot op de dag van vandaag. Vanwege het primitieve notenschrift zijn de klank en het tempo van de uitvoering niet exact vastgelegd. Dit betekent dat er regionale verschillen zijn. Het Gregoriaans gezongen in Frankrijk klinkt iets anders dan hetzelfde lied gezongen in Schiedam of elders.

 

Borgingsacties

 

2023-2025

  • Gregoriaans zingen buiten de functie van de Liturgie (buiten de context van een mis), bijvoorbeeld voor een film of theaterstuk. Zo ontstaat meer bekendheid voor het immaterieel erfgoed.
  • Onderzoeken of er onder christelijke jongerenverenigingen (bijv. christelijke studentenverenigingen in Rotterdam) interesse is om het gregoriaans in de liturgie te zingen. En zo ja, samenwerking en overdracht van kennis samen mogelijk maken.
  • Opnieuw ordenen van bestaande bladmuziek. Een splitsing maken tussen 'actuele stukken' en 'archiefmateriaal' om het zoeken naar bladmuziek te vereenvoudigen.
  • Samen zingen met een dameskoor dat meerstemmig Latijn gedurende de mis zingt. Zo wordt het Gregoriaans in de Liturgie, ondanks dat het repertoire voor een mannenkoor geschreven is, toch vaker ten gehore gebracht.
  • Bezoeken van IE-dag over uitvoerende kunsten om inspiratie op te doen en samenwerking met andere uitvoerende gezelschappen te onderzoeken.

 

2019-2021

  • De verbeterde website bijhouden en werken aan een Engelse vertaling van de website.
  • Promotiemateriaal uitdelen op verschillende plekken in Schiedam en Rotterdam.
  • Door middel van een enquête kerkbezoekers vragen naar hun mening over de Latijnse stijl van liturgie. Ook via de website een enquête houden.
  • Zoeken naar meer ambassadeurs. Het koor heeft sinds 2017 één ambassadeur die Gregoriaanse zang een warm hart toedraagt.
  • De samenwerking zoeken met andere koren om gezamenlijk op te trekken in het borgen van Gregoriaanse gezangen zingen tijdens de erediensten.

Contact

In Honorem Dei
Singel 104
3112 GS
Schiedam
Zuid Holland
Nederland
Website