Het congres werd geopend door Yvonne Ploum (ErfgoedAcademie) en Marco van Baalen (KIEN), waarna wethouder Rutger Dijksterhuis (ruimtelijke ordening, omgevingsvisie, toerisme en recreatie, erfgoed, monumenten en archeologie) de deelnemers welkom heette en sprak over het Verhaal van Amersfoort, een verbindend en richtinggevend verhaal waar Amersfoorters zich in herkennen en waar ze trots op kunnen zijn, en waarin erfgoed een belangrijk thema is.
Susanne Bergwerff-Verburg en Mark Schep van KIEN gaven een presentatie ‘Veelzijdig immaterieel erfgoed’, waarin het borgen van en de kansen rondom immaterieel erfgoed uitgebreid aan bod kwamen. Daarna doken de deelnemers in een ‘IE-carrousel’, om kennis te maken met vier voorbeelden van immaterieel erfgoed uit Amersfoort: Klokkenluidersgilde het Zevengelui, de Katoendrukkerij, voetbalvereniging KVVA en Huis Bartels.
Jeroen Steehouwer maakte tijdens het congres live een 'stripverslag'
Na de pauze werden vier parallelle werksessies aangeboden:
Werksessie I - Immaterieel erfgoed in kaart brengen
Wim Burggraaf van de Rijkdienst voor het Cultureel Erfgoed nam de aanwezigen mee in de inventarisatie van erfgoedgemeenschappen in Gouda. Hier gaan studenten de wijken in, met als startpunt buurthuizen en belangrijke ontmoetingsplekken in de wijk. Door gesprekken met bewoners en sleutelfiguren in de wijk worden gemeenschappen die actief zijn met erfgoed in kaart gebracht.
Tijdens deze sessie gingen deelnemers aan de slag met het maken van een stappenplan voor een eigen inventarisatie. Hierbij lag de focus op de rol van (lokale) musea, de Goudamethode en het raadplegen van inwoners via een enquête.
Werksessie II – Immaterieel erfgoed inzetten in maatschappelijke opgaven
In Overijssel kent en werkt men al ruim tien jaar aan en met het Verhaal van Overijssel. Bertil Schulte legde uit hoe dit bijdraagt aan het behoud van cultureel erfgoed. Immaterieel erfgoed, ‘levend erfgoed’, is hier een belangrijk onderdeel van, denk aan gewoonten, rituelen, verhalen, bijzondere kennis en streektaal, dat door de Overijsselse gemeenschappen levend gehouden wordt als zijnde cultureel erfgoed en van belang is voor de identiteit van de provincie.
Werksessie III – Immaterieel erfgoed in je erfgoedbeleid
Hoe neem je immaterieel erfgoed mee in je erfgoedbeleid of -visie en hoe geef je hier uitvoering aan? Carolien van Dam (gemeente Woerden) ging hierover in gesprek met de deelnemers, aan de hand van het stappenplan uit de publicatie ‘Beleid rond immaterieel erfgoed’. De conclusie van de werksessie was helder: er is behoefte aan voorbeelden van manieren hoe immaterieel erfgoed is opgenomen in erfgoedbeleid en hier ook uitvoering aan wordt gegeven. Uitwisseling over deze voorbeelden is daarbij een belangrijke stap.
Werksessie IV – Immaterieel erfgoed en lokaal ondernemerschap
Wim van Noord, voorzitter van de Vereniging 1 April en voormalig Gemeentesecretaris van Brielle ging aan de slag met de mogelijkheden om lokale ondernemers te interesseren voor en te betrekken bij immaterieel erfgoed. In Brielle heeft de gemeente bewust de regierol genomen en gekozen voor het historische feit van 1 April in Brielle als bepalend voor de plaatselijke identiteit. De achterliggende gedachte was om Brielle landelijk op de kaart te zetten ten behoeve van een florerende middenstand. Een investering om het erfgoed beter zichtbaar en beleefbaar te maken, ging hieraan vooraf.
Na een plenaire wrap-up werd het congres afgesloten met een excursie en netwerkborrel in brouwerij de Drie Ringen in Amersfoort, met toelichting op het bierbrouwproces.
Foto's: Sjors Evers