De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

De tilduivensport komt vooral voor in Den Haag en omgeving. Bij deze sport gaat het erom elkaars duiven af te vangen. De duiven worden gehouden in speciale hokken, of tillen, die op balkons, op het dak of in de tuin staan. Een paar keer per dag wordt een duif losgelaten om een duif van een andere tilduivenliefhebber mee te lokken en zo te vangen. Het gaat bij de sport vooral om de spanning van het meelokken, dit wordt ook wel het luchtwerk genoemd. De strijd gaat tussen de zogenaamde hokvastheid en de paringsdrift van de duiven. Als er een duif gevangen is, wordt deze vervolgens verkocht in speciale duivenwinkels of aan kennissen gegeven. Soms wordt ermee gefokt. De duif wordt niet teruggegeven aan de eerdere eigenaar. In de til zijn lichthokken met spijltjes waar de vrouwtjes in zitten. Er zijn ook donkerhokken, dat zijn hokken waar de mannetjes of doffers in zitten. Via een ingenieus systeem met een draad en een loodje zijn de schuifjes van de hokken te openen en te sluiten. Tilduiven zijn over het algemeen kruisingen tussen verschillende soorten sierduiven met als kenmerk een grote krop.

Beoefenaars en betrokkenen

Tilduivenliefhebbers zijn vooral in Den Haag en omstreken te vinden. Over het algemeen zijn tilduivenliefhebbers mannen en de gemiddelde leeftijd is hoog, hoewel ze proberen om meer ‘jongeren onder de veertig’ te interesseren voor hun hobby. Tilduivenbond Ons Belang heeft 350 leden. De Tilduivenbond speelt een belangrijke rol bij contacten, organiseert clubavonden, bemiddelt bij onenigheid met woningbouwverenigingen of andere partijen. Verder helpt hij met het aanvragen van vergunningen. Ook legt de bond huisbezoeken af voor de controle van duiventillen en of er goed voor de dieren wordt gezorgd.

Geschiedenis en ontwikkeling

Eeuwenlang werd er in de duinen rondom Den Haag gejaagd door de adel. Waarschijnlijk werd er ook op duiven gejaagd, vooral met valken. Pas vanaf de Napoleontische tijd mochten burgers duiven houden. Sinds die tijd is, vooral in Den Haag, de hobby van de tilduiven opgekomen. Het is niet duidelijk waarom de tilduivensport vooral daar zo populair werd. Feit is dat de Tilduivenbond Ons Belang al in 1920 opgericht is en in 1926 bij Koninklijk Besluit werd goedgekeurd. In de jaren dertig en veertig van de twintigste eeuw waren er circa tweeduizend tilduivenliefhebbers. In de Tweede Wereldoorlog was het houden van duiven verboden, maar veel liefhebbers verstopten hun duiven op balkons, zolders en in schuurtjes. Na de oorlog waren de overgebleven duiven veel geld waard. Door fokken liep het aantal snel op, zodat de prijzen weer omlaag gingen. Tussen 1950 en 1970 was de tilduivensport op zijn hoogtepunt, naar schatting lag het aantal tilduivenliefhebbers toen rond de vijfduizend. In de jaren daarna is dit aantal afgenomen. De regelgeving rondom duiventillen werd ook steeds strenger. In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw liep het aantal tilduivenliefhebbers drastisch terug tot het dieptepunt in 2008, toen Ons Belang 139 leden had. Inmiddels is dat aantal weer iets toegenomen.

Borgingsacties

2022-2024

  • Organiseren van wedstrijden ‘wie heeft de mooiste tilduif’ voor de jeugd.
  • Plaatsen van films op de website van de vereniging om jeugd te laten zien hoe leuk de tilduivensport is.
  • Promotie van de tilduivensport op dierententoonstellingen.
  • Schoolbezoek in Den Haag om informatie en voorlichting te geven.
  • Contacten onderhouden met de gemeente, woningbouwverenigingen en VVE’s om plaatsen tilduivenhokken te ondersteunen.
  • Samenwerken met de Nederlandse Postduiven Organisatie in verband met de slechtvalkproblematiek.
  • Samenwerken met een juristenkantoor in Den Haag dat de tilduivenhouders helpt bij het aanvragen van vergunningen voor hun duiventil. Begeleiden door oudere  leden van anderen om een vergunning voor een til te krijgen.
  • Lokale politieke partijen benaderen om draagvlak te creëren om het plaatsen van nestkasten van slechtvalken tegen te gaan.

2018-2021

  • Lokale politieke partijen benaderen om draagvlak te creëren om het plaatsen van nestkasten voor roofvogels tegen te gaan. 
  • Hokbezoeken blijven afleggen door commissieleden.
  • Vrijwilligers zoeken die enkele uurtjes van hun vrije tijd willen besteden om op braderieën te staan en of scholen willen bezoeken om de tilduivensport te promoten onder de jongeren.

2015-2017

  • Het bezoeken van scholen om uitleg te geven over de traditie.
  • Films op de website plaatsen en die promoten om jeugd te laten zien hoe leuk de tilduivensport is.
  • Contacten met de gemeente, woningbouwverenigingen en VVE's onderhouden en uitbreiden.
  • Het blijven promoten van de tilduivensport, onder meer op braderieën. 
  • De media (blijven) benaderen. 

Contact

Haagse Tilduivenbond Ons Belang
Olieslagerslaan 74
2497 CV
Den Haag
Zuid-Holland
Website