Het Netwerk Immaterieel Erfgoed laat de variëteit aan cultuuruitingen zien die erfgoedgemeenschappen, groepen of individuen zelf erkennen als immaterieel erfgoed. Dit immaterieel erfgoed is door henzelf in het Netwerk aangemeld. Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland is derhalve niet verantwoordelijk voor de inhoud van de beschrijving.

Beschrijving

 

Tien jaar geleden is het aantal graftrommels in Nederland geschat op circa duizend stuks, waarvan het merendeel in Noord-Nederland is aangetroffen. Uit heel Nederland krijgt het restauratieatelier in Veenhuizen trommels en kransen ter restauratie aangeboden of geschonken. Wij als stichting beschikken over een oude productiecatalogus, waardoor de restauratie van bloemenkransen op basis van authentieke voorbeelden kan plaatsvinden.

Doordat de graftrommels tientallen jaren aan weersinvloeden zijn blootgesteld en vaak deugdelijk onderhoud ontbeerden, worden zij soms onder erbarmelijke omstandigheden op de graven aangetroffen. Ook vandalisme kan de oorzaak zijn van de ellendige conditie, waarin zij bij het restauratieatelier worden afgeleverd. De trommels zijn meestal gemaakt van zink of blik. Kapotte ruiten of slecht sluitende deksels veroorzaken roestplekken op de blikkenkransen, de kransen van zink echter corroderen ernstig door vocht. In een aantal gevallen is de corrosie van de zinken trommels zo hevig, dat een deel van de bodem of het volledige deksel vervangen dient te worden. Van de blikken trommels zijn er nog zeer weinig terug te vinden i.v.m. het verwoestende roest proces.

Met de kransen is het vaak niet beter gesteld. De metalen bladeren en bloemen werden met ijzerdraad op een metalen ring bevestigd. Dit ijzerdraad werd niet verzinkt of gegalvaniseerd, maar meestal omwikkeld met papier of stof om de bladstengels en bloemstelen zo goed mogelijk na te bootsen. Alles  werd vochtig door condens of lekkage en het ijzerdraad ging roesten, waardoor veel bloemen en bladeren van de krans vielen en werden verwijderd. De staat van verval wordt eerst gefotografeerd. 

Ontbrekende metalen bladeren en bloemen worden door ons gemaakt door middel van de mallen die wij hebben gevonden en kunnen kopen bij een verzamelaar van oude werkplaatsen in Steenwijk. Wij gebruiken Latoen koper in plaats van blik of zink. Het blijft metaal  maar is beter in gebruik in combinatie met de mallen .Vervolgens krijgen de bladeren een steeltje en worden weer aan de moederring gesoldeerd. 

Nadat de bladeren weer aan de krans zijn bevestigd, worden zij geschilderd  in de oorspronkelijke kleurstelling. De achter gebleven 'oude' bloemen van porselein gaan eventjes in het zoutzuur om ernstige verkleuring verwijderd te krijgen. De nieuwe porseleinen bloemen gaan een aantal uren in de thee om de witte kleur wat te dimmen. Porseleinen bloemen worden met de hand gevormd naar voorbeelden in het museum en vervolgens gebakken. Trommels worden weer wind en waterdicht gemaakt door het bijwerken van gaten en scheuren in de trommel en ruiten evt. vervangen.Vervolgens worden de trommels bewerkt met een sterke industrieverf, aan de buitenkant zwart van binnen ‘mergel’ wit, metaalgrijs voor Friesland en af en toe een donker rode kleur of zwarte tint.

Contact

Nederlandse Stichting tot behoud van de Grafttrommel
Bergveenweg 1
9341 TE
Veenhuizen
Drenthe
Website