Voor de meeste immaterieel erfgoed gemeenschappen is de term al lang niet meer vreemd, maar wellicht wel gevreesd: de evaluatie. Na het maken van een uitgebreid borgingsplan waarin alle sterktes, zwaktes, aandachtspunten en actieplannen beschreven staan, als voorwaarde om bijgeschreven te worden op de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland, volgt elke drie jaar daarna wéér zo'n lijst met dergelijke vragen. Denk je dat je klaar bent na het borgingsplan, keert het in enigszins andere vorm periodiek terug.
Belangrijke meerwaarde
Denk nu niet dat het Kenniscentrum dat doet om te pesten. Ten eerste is een overzicht van de stand van zaken en de ontwikkeling van al het immaterieel erfgoed op de Inventaris een eis van UNESCO. Wij ontkomen zelf dus ook niet aan een ‘evaluatie van de evaluaties'. Ten tweede en derde hebben de evaluaties een belangrijke meerwaarde voor zowel de gemeenschappen als voor het Kenniscentrum zelf.
Voor de gemeenschappen, omdat zij op deze wijze 'gedwongen’ worden om bezig te blijven met manieren en acties om hun erfgoed levend te houden. Veel gemeenschappen doen dit al vanzelf natuurlijk, dus is een evaluatie voor hen in feite alleen een terugrapportage. In het geval de uitvoering van de actieplannen minder goed gaat, is de evaluatie ook een moment om dit te overleggen met het Kenniscentrum en eventueel advies te vragen.
Graadmeter
Voor het Kenniscentrum zelf is de evaluatie een graadmeter om te bekijken hoe het staat met de borging van het immaterieel erfgoed. Het is ook een manier om te horen wat er leeft en waar behoefte aan is bij de gemeenschappen. Waar lopen ze tegenaan? Welke inspirerende ideeën hebben ze? Waar zouden ze graag meer over willen weten?
Daarnaast zijn de evaluaties voor het Kenniscentrum, maar ook voor andere onderzoeksinstituten een waardevolle bron van informatie voor wetenschappelijk onderzoek over immaterieel erfgoed. Deze vorm van erfgoed is namelijk relatief jong, zodat er nog veel veldwerk nodig is om aan gegevens te komen. Het kenmerkende van immaterieel erfgoed is nu eenmaal dat er vaak niet veel over vastgelegd is. Dus moet de informatie van de mensen zelf, de beoefenaars, komen. Zodat het Kenniscentrum de gemeenschappen nog beter kan ondersteunen.
Evaluatieweek
Binnenkort organiseert het Kenniscentrum een evaluatieweek! In de week van 21 februari worden zoveel mogelijk evaluaties gehouden met de erfgoedgemeenschappen die óf drie jaar geleden zijn bijgeschreven in de Inventaris, óf drie jaar geleden voor het laatst hebben geëvalueerd. Ben jij ook aan de beurt voor een evaluatie? Dan word je gebeld!