De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Ieder jaar op de eerste zondag van juli vindt ergens in Nederlands of Belgisch Limburg het Oud Limburgs Schuttersfeest (OLS) plaats. Vrijwel alle schutterijen in de beide Limburgen, met in totaal ongeveer tienduizend schutters, nemen daaraan deel. In de ochtend is er na een ontvangst van genodigden en schutters een openings- en vlaggenparade. ’s Middags is er een kleurrijke optocht van ongeveer 160 schutterijen. Er zijn deelnemers in fantasiekostuums, militaire uniformen en in gilde-uniformen. Voor de eretribune vindt het defilé plaats. De optocht zelf is al een wedstrijd. Een uitgebreide jury beoordeelt de mooiste koningen en koninginnen, bielemannen, marketentsters, bordjesdragers, muziekgroepen en andere deelnemers aan de optocht. Na de optocht worden er nog speciale wedstrijden exercitie en vendelzwaaien gehouden. Het hoogtepunt van het schuttersfeest wordt gevormd door de schietwedstrijd. Elke schutterij heeft een team van zes schutters. Er moeten bölkes van de hoge hark worden geschoten. De schutters lossen om beurten elk drie schoten op de bölkes. Als een schutter mist, dan is de vereniging af. Het zestal dat als enige niet mist of als laatste mist, heeft de wedstrijd gewonnen en heeft dan den um. De schutterij waartoe het zestal behoort, mag het jaar daarop het OLS organiseren.

Beoefenaars en betrokkenen

Het OLS verbindt gildebroeders en -zusters uit Nederlands en Belgisch Limburg. De gilden zijn georganiseerd in de Oud Limburgse Schuttersfederatie. Het feest wordt georganiseerd door een stuurgroep en een tiental werkgroepen die ondersteund worden door de federatie. Gemeentebesturen en hulpdiensten zijn nauw betrokken bij de organisatie, waarvoor in totaal 900 tot 1000 vrijwilligers nodig zijn. Onder leiding van een jurycommissie zijn 120 juryleden actief. Het OLS trekt ieder jaar circa 35.000 bezoekers. In de regionale en lokale media wordt altijd veel aandacht aan het OLS besteed.

Geschiedenis en ontwikkeling

De geschiedenis van het OLS gaat terug tot 1876. In de beginjaren werd het feest het Groot Internationaal Schuttersfeest genoemd. Vanaf 1906 heette het Oud Limburgs Schuttersfeest. Om de reglementen en spelregels te bundelen en toe te zien op de naleving ervan, werd in 1937 als koepelorganisatie voor de schuttersbonden in Belgisch- en Nederlands Limburg de Oud Limburgse Schuttersfederatie opgericht. De schietwedstrijd is altijd belangrijk geweest. In de loop der jaren ging er steeds meer aandacht uit naar de optocht. In de beginperiode telde iedere schuttersvereniging slechts enkele trommelaars. Nu is er bijna bij iedere schutterij een compleet muziekkorps. In de jaren zeventig van de vorige eeuw kwamen er marketentsters, vrouwen die speciaal gekleed zijn en een mand met levensmiddelen dragen. Ook de opening van het feest met een vlaggenparade stamt uit die jaren. Het aantal toeschouwers, vooral bij de optocht, groeit nog steeds. Ook hoge geestelijke en wereldlijke autoriteiten zijn dikwijls ruim vertegenwoordigd. In 2006, bij het honderdjarig jubileum van het OLS, waren koningin Beatrix en kroonprins Filip van België aanwezig.

Borgingsacties

2021-2024

  • Jongeren betrekken door hen bezig te laten zijn met social media in de "automateringsgroep". 
  • Schutterijen stimuleren om hun kennis te delen. Hiervoor is een speciale pagina als onderdeel van de algemene website ingericht: Do2 (fonetisch: doetoe!). 
  • Schutterijen stimuleren hun digitale archiefmateriaal te laten zetten op het Youtube kanaal met oude foto's en filmpjes. 
  • Archiefmateriaal van schutterijen in bewaring laten geven bij het Schutterij Museum, die beheert archieven en collecties en maakt ze publiekstoegankelijk. 
  • De jeugd blijven betrekken in de organisatie. Door jeugd ruimte te bieden en verantwoordelijkheid te geven dragen ze veel bij.   
  • Per schutterij een SWOT analyse laten doen voor aanbevelingen en stappen om aan meer (jonge) leden in de toekomst te komen. 
  • Brainstormsessie met (oud-)deelnemer aan het Kinjer-OLS organiseren met als centrale vraag "Hoe houden wij het Kinjer-OLS aantrekkelijk voor kinderen, leerkrachten, schutterijen en bezoekers"? In kaart brengen waar de uitdagingen voor de toekomst van het Kinjer-OLS liggen.
  • In reactie op toenemende regeldruk koppeling maken tussen het Draaiboek OLS Feest van de OLS-federatie en de nieuwe Handreiking Integraal Evenementenplan OLS Feest (in samenspraak met Provincie Limburg en haar partners). 

2017-2020

  • In verband met de strenge regels en daarmee samenhangende hoge kosten om een geschikte plek te vinden voor de organisatie van het OLS-feest in gesprek blijven met de gemeentelijke, provinciale en landelijke besturen. 
  • Jongeren kennis laten maken met de schutterscultuur en het Oud Limburgs Schuttersfeest door het Project Educatie OLS, met waar nodig onder meer een modernisering van bestaande onderdelen zoals de Sjöttesjoel.
  • Als het financieel mogelijk is lesbrieven en een game ontwikkelen.
  • In het Limburgs Schutterstijdschrift aandacht besteden aan de relatie tussen de schutterijen en de kerk en de deelname aan parochiale processies.
  • Maken van een brochure over Limburgse schutterijen en hun tradities. 
  • Door middel van het project Samen Sterk ondersteuning geven aan schutterijen die op bestuurlijk vlak moeite hebben om het hoofd boven water te houden. Hierin wordt samen met de betreffende schutterij een analyse gemaakt van de huidige stand van zaken en wordt er een plan op maat gemaakt om een nieuwe weg in te slaan en met behoud van de kernwaarden de schutterij toekomst te geven.
  • Jeugdige leden stimuleren om muziek te (blijven) maken. Muziek hoort bij de traditie van het Oud Limburgs Schuttersfeest. 
  • Instellen van de muziekprijs Esprit om de animo voor muziek te vergroten. De schutterij moet hiervoor onder meer een opleidingsplan (voor jeugd) opstellen. 
  • Invoeren van de solistenwedstrijd: Militaire signalen, om de (historische) rol van muzikanten binnen schutterijen zichtbaar te maken.
  • Een lezingencyclus starten, door op diverse plaatsten in Limburg interactieve voordrachten te geven waarbij zowel de historische context als de huidige functie van de traditie belicht worden.

 2013-2016

  • Samen met de provincie werken aan een standaard vergunningenvoorschrift, omdat de de benodigde vergunningen verschillen per gemeente .
  • Het Kinder-OLS continueren en uitbreiden.
  • Overleggen met bonden en besturen over hoe de jeugd bij de OLS betrokken kan worden.
  • Gemeenschapsactiviteiten organiseren voor niet-leden zoals schietwedstrijden en koningsschieten voor leken, en het schieten voor een jeugdkoning of jeugdprins.
  • Onderhouden van de goede contacten met de media (radio, tv, kranten) zodat de achterban kan volgen wat er gebeurt. Het blad Limburgs Schutterswezen blijven verzorgen en promoten.
  • Het door brand verwoeste Limburgs Schuttersmuseum opnieuw inrichten.

Contact

Oud-Limburgse Schuttersfederatie
Sint Jozefstraat 19
6039 BS
Stramproy
Limburg
Nederland
Website