De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

Diamanten zijn heel kostbaar. Dat heeft onder meer te maken met het lange proces dat doorlopen wordt door een diamantbewerker. Die begint met de ruwe diamant, die er vaak uitziet als een gewoon stukje glas. De diamant wordt eerst opgedeeld in twee of meer stukken. Dat kan door zagen, kloven of door gebruik van een laser. Voor het zagen is een fosfor-bronzen zaag nodig, die ingesmeerd is met diamantpoeder en olie. Diamant is zo hard, dat het alleen met diamant gesneden kan worden. Dan wordt door middel van snijden of rondisten de vorm aan de steen gegeven, bijvoorbeeld peervorm, markies, of briljant. Door het slijpen worden de bekende vlakjes op de diamant aangebracht, de facetten. Dit is een belangrijk werk, want de verhoudingen bepalen mede de prijs die de diamant bij verkoop gaat opbrengen. Door het bestuderen van de nerven en kristallisatie van de diamant wordt bepaald welke vorm hij krijgt. In plaats van diamanten met de hand te bewerken, wordt tegenwoordig ook veel gebruik gemaakt van computers en lasers. Het nadeel hiervan is dat deze veel minder rekening houden met de natuurlijke nerven van de steen.

Beoefenaars en betrokkenen

Het ambacht wordt in Amsterdam bij een tweetal bedrijven beoefend: bij Coster Diamonds en bij Gassan Diamonds. Bij beide bedrijven samen zijn ongeveer dertig bewerkers werkzaam en bij allebei is het mogelijk voor toeristen en andere belangstellenden om ter plaatse te zien hoe dit ambacht wordt beoefend.

Geschiedenis en ontwikkeling

Door de Verenigde Oost-Indische Compagnie waren er contacten met India, hier werd al eeuwen diamant gedolven. Joden uit Zuid-Europa die eerst naar Antwerpen en vanaf het eind van de zestiende eeuw naar Amsterdam waren getrokken, bewerkten diamant en mochten ook in hun nieuwe toevluchtsoord hun ambacht uitoefenen. Vanaf de achttiende eeuw werden uit Brazilië en vanaf rond 1860 uit Zuid-Afrika grote hoeveelheden diamant verscheept naar Amsterdam. De techniek van het bewerken is in de loop van de tijd sterk veranderd. Aanvankelijk werden voor het slijpproces draaimolens door menskracht in gang gehouden. Later werden paarden en stoomkracht gebruikt. Met bedrijven waar meerdere molens draaiden, ontstond de diamantfabriek en daarmee het beroep van de diamantbewerker. In 1894 werd de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond opgericht. Deze eerste grote vakbond zorgde voor een verbetering van de arbeidsomstandigheden van de diamantbewerkers. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vorderde de bezetter de slijperijen. Weinig diamantbewerkers zijn teruggekomen. Een klein aantal heeft niettemin gezorgd voor een wederopleving van deze industrietak. Coster Diamonds heeft behalve de slijperij ook een Diamantmuseum. Het bedrijf werd in 1840 opgericht door Moses Elias Coster. Gassan Diamonds werd in 1945 opgericht door Samuel Gassan. Dit bedrijf zit in een historische diamantfabriek uit 1879, waar gebruik gemaakt wordt van stoomaandrijving. Het is gevestigd in de Nieuwe Uilenburgerstraat in Amsterdam, hier wordt in de historische diamantslijperij het ambacht nog dagelijks uitgeoefend.

Borgingsacties

2021-2023

  • Ambachtsmensen blijven opleiden via de bestaande interne learning on the job opleidingen bij Royal Coster Diamonds en GASSAN Diamonds.
  • Wederom contact leggen met Zadkine vakschool Schoonhoven.
  • Speciale workshops en rondleidingen geven.
  • Scholen benaderen voor diamantslijp demonstraties en workshops.
  • Kijken naar mogelijkheden in samenwerking met de Gemeente Amsterdam met als doel de slijperijen onder de aandacht te brengen van bezoekers aan de stad.
  • Via sociale media aandacht blijven vragen.
  • De simpeler vormen eerst aanleren, zoals de briljant.
  • De juiste mensen selecteren voor het ambacht.

2016-2020

  • Mensen blijven opleiden via de bestaande interne opleidingen bij Gassan Diamonds en Coster Diamonds.
  • Workshops en rondleidingen blijven geven.
  • Contacten leggen met het ROC, UWV en de edelsmidopleiding in Schoonhoven.
  • Het ambacht blijven uitdragen waar mogelijk, zoals via het Ambacht in Beeldfestival.
  • Via sociale media aandacht blijven vragen.
  • Beginnen met het aanleren van de simpeler vormen, zoals de briljant.
  • De juiste mensen selecteren voor het ambacht.

2013-2015

  • Opleidingsplan voor een gezamenlijke opleiding uitvoeren.
  • Het nieuwe  'ontdeklaboratorium' gebruiken voor scholieren om het materiaal en slijpproces beter te begrijpen.
  • De workshop 'Slijp je eigen diamant' aanbieden.
  • Samenwerken met andere ambachtslieden en met Jinc.
  • Doorgaan met rondleidingen door de werkplaats geven.
  • Het ambacht blijven promoten en demonstreren op diverse beurzen in binnen- en buitenland.
  • Samenwerking zoeken met diverse musea en archieven.

Contact

Coster Diamonds / Gassan Diamonds
Nieuwe UIlenburgerstraat 173-175
1011 LN
Amsterdam
Nederland
Website