De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland bevat immaterieel erfgoed waarvan de erfgoedgemeenschap, groep of individu een borgingsplan heeft geschreven om het erfgoed toekomst te geven. Dat plan is getoetst door een onafhankelijke Toetsingscommissie. De erfgoedzorg wordt elke drie jaar geëvalueerd.

Beschrijving

De Gondelvaart op wielen is een optocht met versierde praalwagens die feestelijk zijn verlicht. Omdat de optocht ’s avonds om half negen begint, is verlichting een belangrijk onderdeel van de Gondelvaart. De versiering van de gondels bestaat voornamelijk uit honderdduizenden dahlia’s. Daarnaast worden zaden, groenten, fruit en schelpen gebruikt. De gondels rijden over een afgesloten parcours en de bezoekers betalen entreegeld.

De Gondelvaart op wielen heeft geen thema’s, waardoor de buurtgroepen die meedoen zich helemaal uit kunnen leven op hun bouwsels. De figuratie speelt een grote rol. Vooral de kleding van de figuranten moet in overeenstemming zijn met het onderwerp. In november kunnen de buurtgroepen aangeven of ze het komende jaar weer meedoen met de Gondelvaart en in maart worden de ontwerpen getoond. Daarna kan er gebouwd worden, waarbij kinderen van harte welkom zijn voor bijvoorbeeld het knippen van bladeren of naalden steken in tempex platen. In het derde weekend van september vindt de Gondelvaart op Wielen twee avonden achter elkaar plaats, omringd met muziek en ander vermaak. Er is een voorprogramma met straatartiesten en een boerenkapel. Daarna  is een besloten feestavond met prijsuitreiking. Elk jaar in oktober is er een Kindergondelvaart.

Beoefenaars en betrokkenen

Bij het bouwen zijn vaak meerdere generaties tegelijk betrokken en jongeren zijn daarbij van harte welkom. De Kindergondelvaart is een goede manier om de traditie door te geven aan een volgende generatie. Drogeham telt ongeveer 1825 inwoners maar er zijn in totaal zo’n 2000 mensen betrokken bij de Gondelvaart, sommige vrijwilligers al vanaf 1967. De buurtgroepen die speciaal voor de Gondelvaart zijn opgericht, organiseren onderling ook buurtfeesten en barbecues.

Geschiedenis en ontwikkeling

De Gondelvaart op wielen in Drogeham is ontstaan in 1967. De inspiratie kwam toen een aantal inwoners een bezoek bracht aan de Gondelvaart in Aldeboorn, die daar op het water was, en een optocht in Katlijk. Al tijdens de terugreis werd besloten om jaarlijks iets dergelijks te gaan organiseren. Er is alleen geen vaart of water in het dorp, dus werd er een optelsom gemaakt van gondels en versierde praalwagens: een gondelvaart op wielen moest het worden.

In 1967 kwam er een commissie, er werden twaalf buurtgroepen opgericht die zich bezig gingen houden met de bouw van een praalwagen. In 1968 was het zover: de eerste Gondelvaart op wielen reed over de hoofdweg door en dorp en weer terug. Tien jaar lang werd deze route ‘gevaren’. Daarna kwam er een afgesloten parcours.

De populariteit van de Gondelvaart op wielen schoot omhoog: van een kleine, lokale optocht is de traditie uitgegroeid tot een toonaangevend evenement in Noord-Nederland, dat jaarlijks zo’n 18.000 bezoekers trekt. De praalwagens ontwikkelden zich tot (maximaal) twaalf meter lange, drie meter brede en vijf meter hoge, creatieve ontwerpen die in grote tenten of loodsen gebouwd worden. Voor de afwerking worden (sinds 1976 pas) per wagen gemiddeld honderdduizend dahliahoofdjes opgeprikt of -geplakt. Eén keer kon de Gondelvaart niet doorgaan omdat er te weinig animo was. Dat was in 1983. In 1998 werd de commissie een stichting.

Borgingsacties

2022-2024

  • Onderzoeken of de kaartverkoop digitaal gemaakt kan worden om dit laagdrempeliger te maken.
  • De opname van Corsocultuur op de Representatieve Lijst van UNESCO gebruiken om meer publiciteit voor de Gondelvaart te creëren.
  • De lesbrief meer concreet benutten en een presentatie geven op school de week voor de gondelvaart.
  • In de voorbereiding op het evenement de kinderen de gelegenheid te geven om een ontwerp/onderwerp voor een gondel aan te leveren, dat mogelijk gerealiseerd kan worden.
  • Voor de kindergondelvaart een kinderbestuur opzetten.
  • Verder samenwerken met andere corso’s, bijvoorbeeld op gebied van jurering.
  • Contact met elkaar blijven houden, door elk kwartaal bij de buurten/groepen langs te gaan om te horen waar het bestuur eventueel iets in kan betekenen. Zo de verbindingen houden om de inspiratie en het enthousiasme terug te brengen.
  • Actief, ook buiten het dorp om, acties uitzetten om familieleden, vriendengroepen, of kennissen actief op te roepen om een keer mee te doen en zo meer mensen te betrekken bij de Gondelvaart. Bijvoorbeeld door ludieke acties, zoals een wervingsbonus (doormiddel van vrijkaarten) als leden van een groep extra mensen mee brengen naar een groep of door een inloopochtend/meekijk dag te organiseren.
  • De jeugdgondel vragen om de nieuwe jeugd te benaderen en onderzoeken hoe het hoofdbestuur hieraan kan bijdragen.

2019-2021

  • De 50e editie benutten in de media. 
  • Een lesbrief introduceren en die koppelen aan de 50-jarige traditie.
  • Goede afspraken maken over verzekeringen, dit in samenwerking met de Corsokoepel.
  • Veel ervaringen uitwisselen met andere corso's in de Corsokoepel hoe een dergelijk evenement op creatieve manier door te blijven geven aan volgende generaties. Andere corso's bezoeken om te zien hoe zij het aanpakken.
  • Vrijwilligers blijven werven. Kijken of er samenwerkingen mogelijk zijn met andere groepen of dorpen.
  • Voor de jeugd: nog meer samenwerken met de basisscholen, meer gaan vloggen, de Kindergondelvaart nog meer aandacht geven.

2016-2018

  • In gesprek gaan met jongeren over hoe door de inzet van social media meer aandacht komt bij jonger publiek. Kinderen van groep 7 en 8 komen helpen met bloemprikken. Op die manier is er contact tussen de verschillende generaties en wordt het erfgoed overgedragen.
  • In nauw overleg blijven met de gemeente over bestemmingsplannen, wet- en regelgeving. Afspraken maken over bouwlocaties.
  • Het motiveren van de jeugd door het samenstellen van een lesbrief over de Gondelvaart op wielen voor de kinderen van de basisschool.
  • Zorgen dat omroepen en de regionale kranten het evenement onder de aandacht brengen.
  • Social Media uitbreiden en op onze website een item over de Historie van ons evenement toevoegen.
  • Onderzoeken wat vergelijkbare cq alternatieve materialen zijn in plaats van bloemen.

Contact

Stichting Gondelvaart op wielen Drogeham
Website