Conflicttransformatie
Voor het Kenniscentrum waren in het kader van de onderzoekslijn Controversieel Immaterieel Erfgoed de sprekers over conflicthantering en mensenrechten reden om deel te nemen aan deze bijeenkomst. Bij discussie over (elementen van) immaterieel erfgoed kunnen er conflicten ontstaan, waarbij dialoog niet altijd de oplossing lijkt. Moeten we wel spreken over conflicten? En als er een conflict is: hoe kan je daar als erfgoedinstelling of erfgoedgemeenschap mee omgaan? De spreker, Maarten van Alstein, benadrukte dat alle perspectieven in een conflict legitiem zijn en dat er rekening gehouden moet worden met emoties, relaties en belangen van de betrokken mensen. Als je de ander moreel minder vindt, ga je richting polarisatie. Hij denkt liever in conflicttransformatie dan conflictbeheersing, omdat er bijna nooit op een rationele manier een oplossing op conflicten rond erfgoed te vinden is.
Mensenrechten en vrijheid van meningsuiting
Het thema ‘mensenrechten en vrijheid van meningsuiting’ komen wij in de praktijk ook tegen: bijvoorbeeld bij de discussie rond de stereotypering bij de figuur Zwarte Piet. De spreker over dit onderwerp, Marike LeFevre, is bezig met een PhD onderzoek vanuit een juridische invalshoek met een focus op populaire cultuur, waaronder immaterieel erfgoed. Ze onderzoekt of er een juridisch kader te maken is om schadelijke stereotypering te verwijderen, zonder tegen vrijheid van meningsuiting in te gaan. Kan je dus bijvoorbeeld de carnavalisten van Aalst aanklagen voor hun stereotypering van joden op een praalwagen? Of positiever geformuleerd: hoe kan je bewijzen dat het geen schadelijke stereotypering is en een vorm van vrijheid van meningsuiting? Dit is voor een ons een interessant perspectief, omdat dit onderzoek de grenzen opzoekt van vrijheid van meningsuiting en dus ook de uitvoering van elementen van immaterieel erfgoed raakt.
Onderzoek
Zoals gezegd komen deze onderwerpen terug in de onderzoekslijn Cotnroversieel Immaterieel Erfgoed. Zo wordt er op een theoretisch niveau gekeken naar de concepten conflict en meerstemmigheid, maar ook hoe deze onderwerpen in de praktijk kunnen werken. In dit onderzoek is het voor het Kenniscentrum van belang dat erfgoedgemeenschappen worden betrokken en hun ervaringen kunnen delen. Daarom worden er dialoogtafels georganiseerd. Deze bijeenkomsten hebben als doel om met elkaar in gesprek te gaan over wat de ervaringen zijn met discussies over (elementen van) het immaterieel erfgoed.