'Door de bijschrijving in de Inventaris Immaterieel Erfgoed hopen wij het fanfareorkest als specifieke orkestvorm met haar specifieke klankkleur te behouden voor de toekomst’, schrijft Jacob Dijkstra, beoefenaar van het immaterieel erfgoed Fanfareorkest. Net als Fanfareorkest kan ook Bijenhouden, Bloemencorso Bollenstreek, Drukkunst, Goors School- en Volksfeest en Stoelenmatten in Bakel worden bijgeschreven in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland.
Fanfareorkest
Een fanfareorkest bestaat uit koperinstrumenten (zoals trompetten, trombones, hoorns, baritons/euphoniums, bassen, bugels, saxofoons) en slagwerk. De fanfareorkesten repeteren wekelijks onder leiding van gediplomeerde dirigenten en spelen zoveel mogelijk repertoire dat speciaal voor de orkesten is geschreven is. De voordracht is een samenwerking van de Stichting Centrum Repertoire Ontwikkeling Nederland (CRON), Koninklijke Nederlands Muziek Organisatie (KNMO) en het Repertoire Informatie Centrum (RIC), de Open Nederlandse Fanfare Kampioenschappen (ONFK), de Bond van Orkestdirigenten en Instructeurs (BVOI) en Musidesk. De organisatie houdt het erfgoed toegankelijk. Zo worden bijvoorbeeld instrumenten in bruikleen gegeven, zodat niet iedereen een eigen instrument hoeft te kopen.
Bijenhouden
Bijenhouden is voorgedragen door de Nederlandse Bijenhouders Vereniging, Imkers Nederland en de Biologisch-Dynamische Bijenhouders, waarbij het draait om de volledige kennis en kunde die komt kijken bij het houden van bijen. De aandacht van de bijenhouders is de laatste decennia verschoven van het oogsten van honing naar het bestuiven van gewassen. Bij de borging wordt onder andere samengewerkt met opleidingen, zoals de Universiteit Wageningen.
Jong en oud genieten volop van het prachtige Bloemencorso Bollenstreek dat passeert.
Bloemencorso Bollensteek
Bloemencorso Bollenstreek is ontstaan in 1947 en ontwikkelde zich in de jaren daarna snel tot de huidige vorm. Het corso wordt niet in één gemeente verreden, maar heeft inmiddels een route van 40 kilometer die van Noordwijk naar Haarlem loopt. Het corso verbindt alle plaatsen die langs de route liggen en wordt mogelijk gemaakt door circa 1500 vrijwilligers. Een aantal vrijwilligers is het jaar rond bezig met de organisatie van het bloemencorso. Bloemencorso Bollenstreek heeft een duurzaamheidsplan gemaakt op basis waarvan acties worden ondernomen; een negatieve footprint wordt bijvoorbeeld gecompenseerd door de aanplant van bomen.
Drukkunst
De initiatiefnemers van deze voordracht zijn een drietal musea: het Nederlands Steendrukmuseum in Valkenswaard, GRID Grafisch Museum Groningen en het Huis van het Boek in Den Haag. Onder de voordracht vallen klassieke druktechnieken zoals de hoogdruk, diepdruk, vlakdruk en doordruk. Voor de borging van het ambacht hebben de aanvragers een groot netwerk opgebouwd, bestaande uit grafische werkplaatsen, typografen, opleidingen (zoals kunstacademies) en grafisch kunstenaars. Samen willen zij o.a. de ‘Dag van de Drukkunst’ gaan organiseren.
Goors School- en Volksfeest
In de volksmond wordt het Goors School- en Volksfeest ook wel ‘Het Schoolfeest’ genoemd. Het evenement, dat plaatsvindt in het laatste weekend van juni, is vrij toegankelijk voor iedereen en wordt bekostigd uit de opbrengsten van de kermispacht en verkoop van consumpties. Het feest start op woensdag met een speciale seniorenmiddag en in de dagen daarna worden allerlei verschillende activiteiten voor verschillende groepen georganiseerd. De organisatie én de voordracht zijn in handen van de Stichting Goors School- en Volksfeest, die wordt ondersteund door ruim 900 vrijwilligers. Het betrekken van jongeren op verschillende terreinen, zoals veiligheid, organisatie en het bouwen van de optochtwagens draagt bij aan de borging van het erfgoed.
Stoelenmatten in Bakel
Bij Stoelenmatten wordt er op ambachtelijke wijze, met behulp van stoelenriet of pitriet, een zitting van een stoel gevlochten. Deze voordracht is gedaan door Stoelenmatterij Beckers-Verhees in Bakel en dit is de tweede voordracht van een stoelenmatter in de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland. In de afgelopen jaren heeft men het traditionele gereedschap verbeterd en aangepast om het handwerk nog beter uit te voeren. De stoelenmatterij voert ook, geheel met de hand, stoelrestauraties uit. Om het erfgoed te borgen, wordt onder andere de website geactualiseerd met instructiefilmpjes over het ambacht en het gebruikte materiaal.
De Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland omvat levend en dynamisch erfgoed dat van generatie op generatie wordt doorgegeven en dat steeds opnieuw wordt vormgegeven in samenhang met maatschappelijke veranderingen. Bij immaterieel erfgoed zijn het niet de erfgoedprofessionals, maar de beoefenaars die bepalen wat hun erfgoed is. De bijschrijving betekent dan ook niet dat professionals het erfgoed goedkeuren of dat UNESCO dit beschermt. Het betekent dat er een gemeenschap is, die zich verbonden voelt met het erfgoed en zich daarom actief inzet voor de borging (bescherming) ervan. Met de nieuwe bijschrijvingen bestaat de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland inmiddels uit ruim 190 vormen van erfgoed, waaronder ambachten, feesten en sociale praktijken.
De samenstelling van de Inventaris Immaterieel Erfgoed wordt gecoördineerd door Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland. In 2012 ondertekende de Nederlandse regering het UNESCO Verdrag inzake de Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het inventariseren van het immaterieel erfgoed is een van de verplichtingen die hiermee samenhangt. Voor de Inventaris kunnen beoefenaars van immaterieel erfgoed zich zelf aanmelden via www.immaterieelerfgoed.nl.
Voor meer informatie over het UNESCO Verdrag en de Inventaris Immaterieel Erfgoed Nederland kunt u contact opnemen met het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland: 026-357 61 13 www.immaterieelerfgoed.nl.
Meer informatie over Fanfareorkest: Jacob Dijkstra, 06-20010692 www.immaterieelerfgoed.nl/nl/fanfareorkest
Meer informatie over Bijenhouden: Aat Rietveld, 06-55187173, www.immaterieelerfgoed.nl/nl/bijenhouden
Meer informatie over Bloemencorso Bollenstreek: Wilma van Velzen, 06-21446522, www.immaterieelerfgoed.nl/nl/bloemencorso-bollenstreek
Meer informatie over Drukkunst: Maarten Kentgens, 06-41221685, www.immaterieelerfgoed.nl/nl/drukkunst
Meer informatie over Goors School- en Volksfeest: Henk Dollekamp, 06-20035845, Erwin Zwierink, 06-43096464 www.immaterieelerfgoed.nl/nl/Goors-school-en-volksfeest
Meer informatie over Stoelenmatten in Bakel: Gerard Beckers, 06-51420932, www.immaterieelerfgoed.nl/nl/Stoelenmatten-in-bakel