Papierknipkunst: van huisvlijt tot kunstvorm

Maja Houtman over papierknippen en IE-spotten

Papier, een schaar en een goed oog voor detail – meer heb je niet nodig om met papierknipkunst aan de slag te gaan. Maar wie denkt dat het bij een hobby blijft, heeft het mis. Binnen de Nederlandse Vereniging voor Papierknipkunst gaat het om veel meer: het is een manier van kijken, van ontwerpen én van doorgeven. De vereniging is al sinds 1983 actief en zet zich in om de belangstelling voor papierknipkunst te vergroten. Via knipkringen, sociale media en tentoonstellingen houden ze deze traditie levend.

We spraken met Maja Houtman van de Nederlandse Vereniging voor Papierknipkunst over de geschiedenis van de papierknipkunst, haar ervaring met 'Immaterieel Erfgoed Spotten' (IE-spotten), en waarom deze kunstvorm ook vandaag de dag nog van betekenis is.

Insta_Papierknippen_Brunamuts

Als je goed kijkt is immaterieel erfgoed overal, óók op reclameborden. Bijvoorbeeld in deze reclame van Bruna, waarvoor Maja Houtman de rode feestmuts heeft geknipt.

Kun je ons iets meer vertellen over de geschiedenis van de papierknipkunst?

“Het oudst bekende knipsel in Nederland stamt uit 1589. Door de eeuwen heen is er volop geknipt en gesneden, iets waar je meer over kunt lezen op knipperslexicon.nl. Na de Tweede Wereldoorlog ontstond er hernieuwde belangstelling voor folklore en huisvlijt. Veel vrouwen, die toen ontslagen werden zodra ze trouwden of zwanger raakten, volgden cursussen zoals papierknippen. Ze vormden een soort schaduwmaatschappij van kennis en kunde. In de jaren ’70 en ’80 zijn er toen veel verenigingen opgericht.”

Wat maakt papierknipkunst bijzonder voor jou?

“Over de hele wereld wordt papier bewerkt met schaar en mes. Het begint vaak als een goedkope hobby of tijdverdrijf, maar kan uitgroeien tot een bron van inkomsten of zelfs museumwaardige kunst. Werken met schaar en papier is goed voor je hand-oogcoördinatie én het leert je anders naar de wereld kijken. Hoe ziet een vogel er eigenlijk uit? Hoeveel verschillende fietsen kom je tegen op straat? En hoe knip je die zó dat een ander het meteen herkent?”

“Papierknipkunst is bovendien een goede basis voor het ontwerpen van andere kunstvormen – van drukwerk tot boekillustraties en behangontwerpen.”

Insta_Papierknippen_bordje

Het IE-spotten bordje (links boven) dat Maja zelf heeft laten bijdrukken. Zo simpel kan het zijn, om je erfgoed meer zichtbaarheid te geven.

Hoe heb je IE Spotten ervaren?

“Ik heb vooral gezien dat de bordjes – die wij gewoon in karton hebben laten drukken – overal gescand werden. Veel mensen hebben zo kennis kunnen maken met de papierknipkunst.”

Welke reacties kregen jullie op het filmpje of bordje?

“Binnen de vereniging vinden mensen het leuk!”

De video over Papierknipkunst, gemaakt door én met de Vereniging voor Papierknipunst.

 Heeft de zichtbaarheid via IE Spotten iets opgeleverd?

“Er zijn een paar mensen lid geworden van de vereniging en we hebben een paar keer complimenten gekregen. Maar hoeveel impact het precies heeft gehad, weten we niet goed.”

 “Toch denk ik dat het voor andere erfgoedgemeenschappen echt een goede tip is om het bordje te laten drukken als een standaardje – dat is niet duur bij drukzo.nl – en bij elke markt of gelegenheid neer te zetten.”

 

Bekijk hier de IE-spotten pagina van Papierknipkunst

 


 Over 'Immaterieel Erfgoed Spotten' (IE-spotten)

Bij een bezoek aan een streek, dorp of stad wil je vaak meer weten over lokale gebruiken, tradities en festiviteiten. Maar dit immaterieel erfgoed is niet altijd even zichtbaar: soms vindt het plaats op één specifiek moment, is het seizoensgebonden of vindt het achter gesloten deuren plaats. Daarom willen wij bij KIEN immaterieel erfgoed zichtbaarder maken, zodat je gedurende het hele jaar, alle seizoenen én op locatie kennis kunt maken met het immaterieel erfgoed dat karakteristiek is voor die plek en gemeenschap.

Het enige wat je nodig hebt is een smartphone met camera en natuurlijk een scherp oog voor de rode ‘Immaterieel Erfgoed Spotten’ bordjes met de QR-code. Heb je er een gespot, dan scan je de QR-code en word je automatisch naar een website geleid met een video en meer informatie over dit erfgoed. Op deze manier kun je op verschillende plekken in Nederland kennismaken met de diverse vormen van erfgoed, de beoefenaars ontmoeten en een beter begrip krijgen van de omgeving waarin dit erfgoed tot leven komt.

Lees meer en bekijk alle IE-spotten producties

Alle rechten voorbehouden