UNESCO Verdrag inzake Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed
Het UNESCO verdrag omschrijft immaterieel cultureel erfgoed als de culturele gebruiken, tradities, verhalen, ambachtelijke vaardigheden als ook de instrumenten, objecten en culturele ruimtes die daarmee worden geassocieerd, die mensen van huis uit hebben meegekregen, die zij zich eigen hebben gemaakt en die zij op hun beurt weer willen doorgeven. Het verdrag beschrijft immaterieel erfgoed als de bron van culturele diversiteit en als een garantie voor duurzame ontwikkeling. Immaterieel erfgoed versterkt het gevoel van identiteit en continuïteit van gemeenschappen, groepen en individuen en bevordert het respect voor culturele diversiteit en menselijke creativiteit.
In het verdrag worden de volgende domeinen van immaterieel cultureel erfgoed genoemd:
a. orale tradities
b. uitvoerende kunsten
c. sociale praktijken, rituelen en feestelijke gebeurtenissen
d. kennis en praktijken betreffende de natuur en het universum
e. traditionele ambachten
Bekijk de UNESCO Conventie inzake Bescherming van het Immaterieel Cultureel Erfgoed.pdf
Safeguarden
Het verdrag gaat over de bescherming van immaterieel cultureel erfgoed. Over dat beschermen is in de aanloop van de conventie veel discussie geweest. In dit verdrag wordt niet het begrip protection gebruikt, zoals in het Werelderfgoedverdrag, maar safeguarding. Safeguarding betekent iets anders dan het traditionele ‘in stand houden’. Het is beschermen in de zin van het ‘levend houden’ van immaterieel erfgoed, inclusief activiteiten als identificeren, inventariseren, documenteren, zichtbaar maken, bewustwording en educatie.
Het safeguarden of waarborgen van immaterieel erfgoed impliceert dat men er vooral voor zorgt dat de voorwaarden voor cultuuroverdracht zo gunstig mogelijk zijn. Men zorgt voor de randvoorwaarden waarin een bepaalde vorm van immaterieel erfgoed tot zijn recht kan komen. Ook in de educatieve sfeer kunnen maatregelen genomen worden, bijvoorbeeld in het overdragen van technische vaardigheden zoals het kunnen bespelen van een bepaald muziekinstrument. Safeguarden of waarborgen is vooral voorwaardenscheppend: het scheppen van omstandigheden waarin het te koesteren immaterieel erfgoed kan gedijen.
Immaterieel erfgoedgemeenschap
In het verdrag is een centrale rol toebedeeld aan de mensen die een vorm van immaterieel erfgoed dragen of beoefenen. Zij alleen kunnen hun immaterieel erfgoed levensvatbaar houden en hun liefde, kennis en vaardigheden doorgeven aan volgende generaties. Die gemeenschap kan haar immaterieel erfgoed aanmelden voor bijschrijving in de Inventaris Immaterieel Erfgoed. Bij een immaterieel erfgoedgemeenschap gaat het om een groep, of groepen mensen, of soms zelfs een individu, die zich inzetten rond een bepaalde vorm van immaterieel erfgoed, het praktiseren en door willen geven aan volgende generaties.